خود و دیگری در گفتگو با تزوتان تودوروف
رامین جهانبگلو
پرسش: در مقدمه ی کتاب “ما و دیگران” از تجربه ی شرّ صحبت می کنید. امّا به عقیده ی شما این تجربه در فرانسه نیز ادامه یافته است؛ اینطور نیست؟
پاسخ: در مقدمه ی کتاب “ما و دیگران” سعی کرده ام آنچه را که شما در اینجا از آن صحبت می کنید تا حدودی مورد بحث قرار دهم یعنی چگونه تجربه هایم چه تلخ بوده اند و چه شیرین از کشوری تام روا مرا در انجام وظایفی که در این کتاب برای خود قایل شده ام، یاری رسانده است.
ویژگی عمده ی این وظایف عبارت است از ترکیب کردن ابعاد تحقیقی محض، یعنی تاریخ نگاری، توصیفی و تفسیری، و تحلیل متون کلاسیک با موضع گیری بر سر مسائل اخلاقی و سیاسی، عمومی و خصوصی که غالباً در دنیای غرب آنها را ناسازگار با یکدیگر تلقی می کنند و در نتیجه هریک از این دو فعالیت را به گروهی می سپارند. یکی را به نظامیان، سیاستمداران و روحانیان، یعنی به اهل عمل، و دیگری، یعنی کار تحقیقی و تحلیل بی طرفانه و توأم با شکیبایی در پذیرفتن عقاید مختلف را به دانشمندها، حال ماهیت این عقاید هرچه که می خواهد باشد. احساس می کردم که این نوع جداسازی برای من نه میسر است نه خوشایند. پس سعی کردم توضیح دهم که چرا نمی توانم این روش را پیش بگیرم.
در فرانسه با نوعی جداسازی میان گفتار و رفتار مواجه شدم؛ این جدایی را نزد دوستانی مشاهده کردم که با آنها مراوده داشتم، هم نزد محققان جوانی که گسستگی گفتار و رفتارشان مرا متعجب می ساخت یعنی گسستگی ای که بین محصول فکرشان و قواعد زندگیشان به چشم می خورد و مرا عمیقا ناراحت می کرد.
ادامه مطلب > > > >