روشنفکران ایرانی و هویت (۲)

میزگرد

دکتر غلامرضا اعوانی

دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی

دکتر نوراله قیصری

هویت ملّی پدیده ای مربوط به دوران جدید است در تحلیل و تبیین چگونگی و علل پیدایش هویت به معنای عام و هویت به معنای خاص کلمه به عوامل مختلفی برمی خوریم که از بارزترین آنان می توان تاریخ نگاران، نخبگان و روشنفکران را به عنوان معماران هویت برشمرد.

روشنفکران طیف وسیعی از افراد با گرایش های علمی و فکری متفاوت هستند. حکما و فلاسفه نیز از این جهت که در تولید خرد و اندیشه ورزی نقش دارند، در این طیف قرار می گیرند. حکما و فلاسفه از طریق طرح سؤالاتی درباره ی ماهیت و هستی و کُنه پدیده های عالم وجود، انسان ها را به تفکر، تدبر و اندیشه وامی دارند. لذا آنان در کانون جریان روشنفکری و روشنگری قرار دارند.

حاصل تأملات آنان تولید آگاهی، خودآگاهی فرهنگی – تاریخی و غلبه بر نادانسته هاست.

ایران به عنوان اولین کشور اسلامی و آسیایی، درخشش خاصی در فلسفه داشته است به طوری که بسیاری ایران را در دوره های قبل و بعد از اسلام، مهد فلسفه معرفی کرده اند و از این جهت ایرانیان را می توان وارث حکمت و فلسفه خواند.

تا جایی که به اعتقاد فلاسفه و علما، ایران حلقه ی اتصال دوره ی قدیم فرهنگ غرب، یعنی یونان به دوره ی جدید آن محسوب می شود.

فلسفه و حکمت آنقدر در ایران ریشه دار و عمیق است که به پیدایش جریان مستمری از تاریخ فکر و اندیشه و مکتب های مهمی همچون مکاتب مشاء، اشراق، عرفان نظری، حکمت متعالیه و کلام عقلی منجر شده است. این جریان های فکری ضمن حفظ هویت خود در طول تاریخ، عامل مهمی در شکل گیری و تداوم هویت ایرانی شده اند.

ادامه مطلب > > > >