مقایسه رویکرد شیخ اشراق و ملاصدرا به مسئله «تناسخ»
سید عباس ذهبی
آنچه در آثار و نوشته های شیخ اشراق و ملاصدرا دیده می شود، حکایت از آن دارد که این دو بیشترین توجه را به مسئله «تناسخ» داشته اند و آن را جدی به شمار آورده اند. با وجود تأثیر فراوان سهروردی بر صدر الدین شیرازی، الگو و استخوان بندی اندیشه این دو متفکر در مسئله تناسخ یکسان نیست. این دو هم در مبانی تصوری و معناشناسی تناسخ متفاوت اند و هم در مبادی تصدیقی آن. همین امر موجب شده تا در این موضوع رویکردی متفاوت داشته باشند. در نتیجه، یکی همدلانه تر با تناسخیه حرکت کرده و دیگری ایشان را محکوم کرده است. در صدرالمتألهین مباحث نفس و در پی آن «تناسخ» را در حوزه الهیات و به صورت مستقل و یکجا مطرح می کند؛ اما نفس شناسی سهروردی، به ویژه در مقام تعریف، از نظم منطقی بی بهره است.
ادامه مطلب > > > >