فرمالیسم مقلد تکنیک زده (در بررسی آثار هوشنگ گلشیری)
شهریار زرشناس
در قلمرو ادبیات داستانی ایران طی سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۷ برخی گرایشهای فعال – و نه همه آنها – را می توان فهرستوار این گونه دسته بندی کرد:
۱. گرایش ادبیات رمانتیک بازاری پسند، که بیشتر در مجلات و سلسله پاورقیها جولان میداد، و تقلیدی ضعیف و ابتدایی و ورشکسته از رمانتیسیسم نیمه اول قرن نوزدهم فرانسه بود. این آثار، به لحاظ ساخت ادبی و تکنیکی، اغلب ضعیف، و به لحاظ مضمون و درونمایه، غالبا تهی و کم مایه بودند. آثار نویسندگانی چون «مستعان»، «حمید حمیده، «محمد حجازی» و برخی داستانواره های «سعید نفیسی» و «على دشتی» و بعدها ر. اعتمادی» و برخی دیگر را می توان از این دسته دانست.
۲. گرایش مبتذل پلیسی نویسی و ماجرایی که مکمل رمانتیسیسم بازاری بی مایه بود. آثار «پرویز قاضی سعید» و «امیر عشیری» برجسته ترین نمودهای این دسته از آثارند.
٣. ادبیات مذهبی نویس، که در آثار کسانی چون «جواد فاضل» و «رهنما» و «محمود حکیمی» و برخی داستان گونه های تألیفی – ترجمه ای «ذبیح الله منصوری» و بعضی نویسندگان جوان حوزوی مثل «مصطفی زمانی» ظاهر می گردید.
ادامه مطلب > > > >