مغالطۀ وجودی (Existential Fallacy) و کاستی منطق قدیم
دکتر حمیدرضا آیت اللهی
منطق قدیم در بعضی موارد نتیجه گیری هایی می شود که در همه حال صحیح تلقی می گردند در حالی که با کمی دقت متوجه خواهیم شد که این نتیجه گیری ها در شرایطی خاص نمی تواند درست باشد. این نتیجه گیری ها، هم در استنتاج های بی واسطه می تواند رخ دهد و هم در اَشکال اربعۀ قیاس اقترانی امکان دارد اتفاق افتد. پیش از پرداختن به خطای وجودی ابتدا به نتیجه گیری منطق قدیم در شرایط فوق می پردازیم و سپس خطای آن را در شرایط خاص مورد بررسی قرار می دهیم.
- مبحث تداخل
- الف – تعاریف: اگر دو قضیه دارای موضوعها و محمولهای یکسانی باشند و از لحاظ سلب و ایجاب (کیف) یکسان باشند و فقط اختلافشان در کم (کلیه یا جزئیه بودن) باشد، قضیه جزئیه را متداخل نسبت به کلیه می گویند. پس قضیه موجبۀ جزئیه «بعضی الفها، ب هستند» متداخل است با قضیۀ موجبۀ کلیۀ «هر الفی ب است» و قضیۀ سالبه جزئیۀ «بعضی الفها، ب نیستند» متداخل است با قضیه سالبه کلیه «هیچ الفی، ب نیست».
ب – صدق و کذب: بر دو قضیه متداخلان از لحاظ درست بودن و نادرست بودن (صدق و کذب) احکام زیر جاری است:
- از صدق کلیه به صدق جزئیه پی می بریم،
- از صدق جزئیه به صدق یا کذب کلیه نمی توانیم پی ببریم،
- از کذب جزئیه به کذب کلیه پی می بریم،
- از کذب کلیه پی به صدق یا کذب کلیه نمی توانیم ببریم.
> > > >