ارزیابی تئودیسه اعتراض در پاسخ به مسئله شرّ
نعیمه پورمحمدی
میثم فصیحی رامندی
«تئودیسۀ اعتراض» از تئودیسه هایی است که در الهیات پساهولوکاستی شکل گرفت و در پی آن است تا با گله و شکایت مؤمنانه از خدا، امید به رفع شر از سوی خدا را تقویت کند و با شورش، خدایی را خطاب قرار دهد که قدرتش با هیچ قاعدۀ عقلانی یا اخلاقی محدود نمی شود و یکسره به اراده مطلق خویش وابسته است.
انتظار تئودیسۀ اعتراض این است که خدا بی حساب و کتاب شرایط را به نفع شخص رنج کشیده تغییر دهد.
در این مقاله می کوشیم به نقد و بررسی تئودیسۀ اعتراض بپردازیم.
تئودیسۀ اعتراض در مقایسه با سایر تئودیسه ها مزایا و کاستی هایی دارد و رویکرد آن نسبت به دیگر تئودیسه ها که به نحو حداکثری در مقام یافتن انگیزه ها و دلایل خدا هستند، معتدل و شکاکانه بوده و به جای رویکرد نظر و ناظر محور، به دنبال رویکرد عملی و قربانی محور است.
به صورت همزمان به مسئله عقلی و عاطفی شرّ پاسخ می دهد و بیش از آنکه دغدغه حل مسئله الهیاتی و فلسفی شرّ را داشته باشد، دل نگران حل مسئله بشری و انسانی شرّ با رویکردی انسان گرایانه است.
از دیگر سو نقصها و ابهاماتی در تئودیسۀ اعتراض وجود دارد که فیلسوفان دینی چون هیک، گریفین، دیویس و فیلیپس به آنها اشاره کرده اند. نقص هایی مانند ناسازگاری هایی که از مفاهیم اختیار انسان، قدرت مطلق خدا، عشق خدا، خیرخواهی خدا و امید به خدا با اعتراض برمی آید. این اشکال ها نیز خود جای نقد و ارزیابی دارد.
ادامه مطلب > > > >