شیوه های جدید نقد ادبی: مطالعات فرهنگی
دکتر حسین پاینده
کریستوفر لاش، مورخ امریکایی، کتاب بسیار معروفی دارد با عنوان فرهنگ خودشیفتگی که یکی از پرفروش ترین کتابها در حوزه علوم انسانی و مباحق فرهگی بوده است و از زمان نخستین چاپ آن در سال ۱۹۷۹ تاکنون، ناشرانی گوناگون آنرا بارها تجدید چاپ کرده اند. این کتاب کاوشی است درخصوص ابعاد روان شناختیِ تحولاتی که در ساختار فرهنگیِ جامعه ی امریکا در عصر جدید صورت گرفته است و نویسنده ی آن می کوشد تا بیانی متفاوت از تاریخ معاصرِ امریکا به دست دهد. با این توصیفِ موجز، چه بسا تصور عامه ی خوانندگان آن باشد که مؤلف، به روشِ معمولِ مورخان، با استناد به واقعیات تاریخی (رویدادهای ثبت شده و انکارناشندیِ واقعی) یا با بحث درباره اسناد و شواهدِ عینی بر نهادهای خود را اثبات کرده است. البته این تصور کاملاً طبیعی و منطبق با پنداشت های معمول ما درباره ی کار مورخان است؛ امّا خواندن این کتاب ما را با متنی برخلاف این پندار روبه رو می کند. واقع امر این است که کریستوفر لاش، برای معلوم ساختن ویژگی های فرهنگیِ تاریخ معاصر امریکا، از ادبیات (آثار تراوش شده از تخیل نویسندگان) استفاده کرده است. آنچه مؤلف این کتاب برای اثبات دیدگاه خود درباره ی نویسندگان) استفاده کرده است. آنچه مؤلف این کتاب برای اثبات دیدگاه خود درباره ی یک برهه ی تاریخی به آن استناد می کند رمان های جوزف هلر و نورمن میلر و فیلیپ رات و نیز فیلم های وودی آلن است نه اسناد و شواهد و رویدادهای تاریخی. به بیان دیگر، در این کتاب، تاریخ بر اساس داستانِ برآمده از تخیل بیان شده است.
> > > >