واکاوی ضد واقع‌گرایی و رهیافت تحقیق‌گرایانه مایکل دامت

علی حسین خانی

چکیده
اصطلاح «ضد واقع گرایی» نخستین بار توسط مایکل دامت، فیلسوف معاصر تحلیلی، معرفی شـد . امـا بحـث وی نـه در
باب وجود یا عدم وجود طبقه ای خاص از اشیاء، بلکه پیرامون احکام و تصدی قات زبانی اسـت . در نگـاه او، بـرای حـل
منازعات متافیزیکی، به ویژه مناقشه میان واقع گرا یی و ضد واقع گرایی، ابتدا باید نظریه معنـایی باکفایـت در بـاب معـانی
احکام، و نیز مفهوم مناسبی از صدق را انتخاب کرد . در این صورت، می توان نزاع میان این دو رهیافت را بـه منازعـه ای
در باب معنای احکام مذکور تبدیل کرد . دامت با انتقاد از موضع واقعگرایان معتقد است که نمیتوان در باب معنـا و نیـز
صدق و کذب احکام زبانی قضاوتی داشت مگر آنکه پیشاپیش، شواهد مناسبی برای این کار در دست داشته باشیم . فهـم
یک جمله، در نظر دامت، عبارت است از ظرفیت و توانایی تشخیص اینکه چه چیـزی شـاهدی لـه یـا علیـه آن جملـه
محسوب می شود. به همین دلیل، در رهیافت ضد واقع گرایانه، هیچ تضمینی وجود ندارد که هر جمله ای، به طور متعـین،
صادق یا کاذب باشد . به عبارتی، نمی توان تأیید کرد که هر حکمی، مستقل از معرفت و توانایی هـای انسـانی در وارسـی
شواهد، لزوماً یا صادق است یا کاذب، ادعایی که مدافعان واقع گرایی بر آن تأکید میکنند. در نگاه واقعگرایان، جهـان یـا
به گونه ای است که حکمی مفروض بر آن اساس صادق است و یا نه، که در این صورت حکـم مـذکور کـاذب خواهـد
بود، و این صادق یا کاذب بودن مستقل از م عارف ما در این باره است . در این نوشته، پس از معرفی دو رهیافـت واقـع –
گرا یی و نا -واقعگرایی، و نیز طرح موضع ضد واقع گرایانه دامت، رابطه آن را با نظریه معنای مـورد نظـر وی بررسـی و
تبیین خواهیم کرد.

ادامه مطلب

منبع: http://mph.ui.ac.ir/article_19157.html

نشریه متافیزیک؛ مقاله ۵، دوره ۲، شماره ۷، بهار و تابستان ۱۳۸۹، صفحه ۶۳-۷۸ > > > >