ارزیابی نشانه شناسی روسیه در روی آورد به هنر
دکتر احمد پاکتچی
در حالی که نشانه شناسی فرانسوی و امریکایی از دامان زبان شناسی و منطق برآمده، در روسیه زمینه اصلی این دانش نقد ادبی و نقد هنر بوده است. برای پاسخ به این پرسش که نشانه شناسی تا چه حد این امکان را دارد تا ویژگی های هنر را دریابد و در مطالعات خود آن را لحاظ کند، نیازمند ژرف نگری در آموزه های مکاتب نشانه شناسی و خاستگاه آن ها، از جمله نشانه شناسی روس هستیم.
آنچه در رویاورد یک دانش ساخت گرا به حوزۀ هنر، زمینه ساز نگرانی است، جنبه جبری ساختار و نادیده گرفته شدن جایگاه فرد به عنوان عامل خلاق است.
در مرحله آغازین مؤثرترین نقش را نمادگرایان و صورتگرایان در نشانه شناسی روسیه ایفا کرده اند که موضوع اصلی مطالعه آنان یک حوزه هنری – یعنی ادبیات – و نه زبان بوده است. در مقطع پسین باید به نقش پراهمیت باختین و همفکران او اشاره کرد که با منطق گفتگویی خود اساساً ساخت گرایی را به نقد گرفته و جایگاه خلاقیت را در زبان و هنر مورد توجه ویژه قرار داده است.
> > > >