ایدۀ ناکجاآبادی جامعۀ مدنی و اصل تعالی شهروندی

گفتگوی رامین جهانبگلو با دومینیک اشناپر

ترجمه صدیقه رحیمی

اشناپر: … تاریخ حکایت می کند که زادگاه مفهوم دموکراسی، کشورهای اروپای غربی، بویژه انگلستان است. یعنی برای نخستین بار انگلیسی ها در قرن شانزدهم این مفهوم را چنین سازمان دادند که مشروعیت سیاسی بر توافق مجموعه ای از شهروندان متکی باشد، در نتیجه این توافق جمعی، حکومت مشروعیت کسب می کند، نه از سنت، زور یا کاریزما. دموکراسی نیز مثل سایر مفاهیم به شکلهای متفاوت ظاهر می شود؛ دموکراسی در کشورهای غربی و کشورهای دیگر، مصادیق متفاوتی دارد، حتی در خود جوامع غربی که مولد آن بوده اند، دموکراسی در صور گوناگون ظاهر شده است. همچون دموکراسی انگلستان که با دموکراسی فرانسه یا امریکا یکسان نیست. دموکراسی سوئد یا هلند که جای خود دارد. بنابراین ملل مختلف متناسب با نوع کارکردی که از دموکراسی می طلبند، انواع متفاوتی از آن عرضه کرده اند.
اما به رغم این تفاوتها میتوان از دموکراسی مدرن به عنوان چیزی متمایز از دموکراسی پیش مدرن سخن گفت: در جامعه پیش مدرن، شهروند محدود به برخی فرقه ها بود. دموکراسی کهن و پیش مدرن، برخلاف دموکراسی مدرن فاقد گستره همگانی بود؛ دموکراسی پیش مدرن با تفرق بزرگان خانواده و پیوندهای خونی ربط وثیق داشت، تا اینکه در مدنیت رم قانون تدوین می شود و اساسنامه قانونی به جای افراد حقیقی که مدنیت را به فرد فرد جامعه آموزش می دادند، می نشیند که ما نیز امروزه براساس آن دستاورد زندگی می کنیم.

ادامه مطلب > > > >