گرایش های ادب فارسی در عصر قاجار
محمود عبادیان
ادبیات فارسی در دوران حکومت صد و بیست و پنج ساله قاجار یکی از بزرگترین تغییرات تاریخ خود را در برهه زمانی چند ده ساله از سر گذراند. فعالیت ادبی در ایرن دوران با “بازگشت” به سنتها و شکلهای ادب کلاسیک فارسی آغاز شد. دیری نپایید که نارساییهای این سبک در انجام رسالتی که برای تحقق آن پیش گرفته شده بود آشکار گردید. این رسالت عبارت از تکلیفی بود که معمولاً زمانهای متلاطم و پرستیز در برابر ادبیات می نهد. قرن سیزدهم هجری قمری در ایران چنین زمانی بود. از آنجا که تضاد میان خصلت سنتی سبک بازگشت از یک سو و نیاز جامعه عقب مانده ولی در آستانه تحول عصر قاجار از دیگرسو، تلفیف ناپذیر بود، زمینه تکاپو برای تکوین ادبی که بتواند از تنگناهای سنتهای محتوایی و شکلی هزار ساله به دور باشد فراهم آمد. پیشرفت این تکاپو موجب شالوه یابی حرکتی گردید که در تاریخ ادبیات معاصر ایران نام “رستاخیز ادبی” به خود گرفته است، این حرکت در واقع مهمترین تحولی بود که ادب فارسی پس از شکل گیری زبان و شعر فارسی در سده های نخستین هجری به خود دید.
ادامه مطلب > > > >