هنر نجات می دهد
فلسفه هنر مارتین هایدگر
دکتر مصطفی مهرآیین
زهرا افتخاری
نسبت میان راز اثر هنری و راز هستی چیست؟ سرچشمه اثر هنری چیست؟ این ۲ پرسش ۲ پرسش بنیادی هستند که مارتین هایدگر – فیلسوف بلندآوازه آلمانی – کوشیده است به آنها پاسخ گوید و آنها را به عنوان مسائل کلیدی فلسفه هنر مطرح سازد. هایدگر زیبایی شناسی کلاسیک را به کنار نهاد و کوشید اثر هنری را از زاویه ای کاملا نو مورد مطالعه قرار دهد؛ همانطور که به کل فلسفه از منظر تازه ای نگریست هنر در اندیشه هایدگر از جایگاه والایی برخوردار است. او هنر را برتر از تکنولوژی و فلسفه می دانست و می کوشید قدرت نجات دهنده هنر در مقابل تکنولوژی و فلسفه را عمده سازد. هایدگر یک بار پس از شنیدن واپسین سونات برای پیانو در سی بمل اثر فرانتس شوبرت گفته بود: «ما با فلسفه هرگز قادر به انجام چنین کاری نیستیم». امّا این یگانه موردی نبود که هایدگر به قدرت نجات دهنده هنر اعتراف می کرد. او در پایان مقاله اش با عنوان “پرسش از تکنولوژی” نیز هنر را به عنوان تنها “ناجی” انسان در مقابل خطرات رعب آور تکنولوژی مدرن مطرح می سازد. به اعتقاد هایدگر، “مقابله قطعی” با ذات تکنولوژی مدرن ممکن است زیرا یک “قدرت نجات دهنده” در قلمروی مشابه و در عین حال اساساً مغایر با ذات تکنولوژی مدرن وجود دارد. هایدگر با بیانی آمیخته به راز می گوید: “چنین قلمرویی، هنر است”.
ادامه مطلب > > > >