دموکراسی و اندیشه شیعی
مناظره محسن کدیور و حاتم قادری
یاس نو، ۸ و ۱۰/۹/۸۲
چکیده:
آقای قادری میان اندیشه ناب شیعه و لیبرال دموکراسی تعارض می بیند و معتقد است که وجود مفهوم امامت در اندیشه شیعی، مانع گذار از عقل امام و نقد آن است. در برابر آن، آقای کدیور معتقد است که امکان جمع بین این دو وجود دارد؛ منتهی نه با اندیشه سنتی؛ که با قرائت روشن فکری دین از مفهوم امامت.
حاتم قادری: منظورم از دموکراسی، هم حوزه عمومی است و هم حوزه سیاسی و بر این اساس به پایه “عقلانیت” و به تعامل بین انسانها برای حل مسائل و نحوه سازمان دهی خود و نوع مقرراتی که برقرار می کنند، اهمیت می دهم. در واقع، نوعی حقوق پایه را برای فرد به عنوان حقوق غیر قابل خدشه به رسمیت می شناسم. معتقدم اگر دموکراسی یا، به تعبیری، لیبرال دموکراسی را بررسی کنیم و ویژگی هایش را شناسایی نماییم، با اندیشه شیعی سازگاری ندارد. بلکه یک رابطه معکوس وجود دارد. دموکراسی و لیبرالیسم – به آن معنا که توضیح دادم – در حضور امام، امری عبث است. ممکن است، به معنای روشی، در مقاطع و زمینه هایی محدود، بتوان از آن استفاده کرد؛ ولی در جایی که قرار باشد عقلانیت، تفاهم و گفت و گو، به انسان ها واگذار شود، چنین چیزی نشدنی است. در غیاب امام هم که حضور امام به معنای غیر مستقیم صورت می گیرد، به همان میزان، شما باید از اندیشه دموکراسی و پایه های لیبرالیسم صرف نظر کنید.
محسن کدیور: عنوان با آنچه دکتر قادری مطرح کردند تفاوت دارد. “نسبت سنجی بین دموکراسی و اندیشه شیعی” یک بحث است و “عدم سازگاری یا سازگای لیبرال دموکراسی با اندیشه شیعی با محور امامت” مسأله ای دیگر است. با این بخش از صحبت ایشان می توان موافق بود که “لیبرال-دموکراسی با نوعی از اندیشه شیعی، یعنی اندیشه سنتی شیعی سازگار نیست” و اصلاً این مسأله هم احتیاجی به استدلال ندارد و بدیهی تر از آن است که نیاز به چنین جلسه بحث و گفت و گویی داشته باشد….
> > > >