اومبرتو اکو و بنیان نشانه شناختی تأویل
دکتر مسعود آلگونه جونقانی
اومبرتو اکو با الهام از نگرش های زبان شناختی یلمسلف و تأثیرپذیری از پرس در باب وجه تفسیری نشانه، که حاصل تأملات وی در باب معناپردازی نامحدود است کوشیده است با تکیه بر روش شناسی ساختگرا و پراگماتیسم آمریکایی نظرات بدیعی در باب چگونگی تأویل متن به دست دهد. او با طرح موضوع “بنیان های نشانه شناختی تأویل” نشان می دهد که تأویل به مثابه امری تلقی می شود که از تعامل خواننده و متن شکل می گیرد؛ به همین دلیل تأویل الزاماً در محدوده نیّت مؤلف باقی نمی ماند و از آن فراتر می رود.
بر این اساس مقاله حاضر می کوشد ضمن بررسی خاستگاههای نظری اندیشه اکو، استدلال های وی را در این باره بررسی و تحلیل کند. در این بررسی مشخص می شود که تأویل اصیل در برابر تأویل نابه هنجار – که اساساً مستلزم خوانشی سوژه محور است – ناشی از نوعی آزادی در عین محدودیت است؛ به بیانی سرراست تر، متن بر اساس قابلیت های نشانه شناختی خود، خواننده را در مسیرهای مشخصی از جریان تأویل پیش می برد؛ مسیرهایی که می توان با مطالعه نشانه شناختی اثر آنها را پیش بینی و تبیین کرد.
> > > >