موسیقی آیینی و مذهبی ایران
محمدرضا درویش
با پیدایش ادیان، مذاهب و مکاتب فکری و فلسفی، انسان ها آیین های خود را با محتوا و روش های عملی هر مذهب یا مکتب سازگار کردند. در روش های عملی تداوم هر مذهب یا مکتبی قائم به حضور و انجام آیین ها و مناسک شد. هنرها در شکل غالب در خدمت مذاهب و مکاتب قرار گرفتند و گاه خود بخشی از آیین شدند. ادبیات و موسیقی شاید در میان سایر هنرها نقشی بارزتر داشتند. آیین ها و مناسک – در شکل غالب – به صورت گروهی انجام می شدند و موسیقی توأم با متن، مهم ترین وسیله برای یگانگی و هماهنگی برگزارکنندگان آیین بود. نقش موسیقی و ادبیات در اجرای آیین های مذهبی – در میان همه ملل و به خصوص ملل آسیا – چنان بااهمیت بود که به وجود این دو – موسیقی و ادبیات – هیچ آیینی به انجام نمی رسید. به همین دلیل است که موسیقی مذهبی و آیینی در میان همه ملتها به ویژه فرهنگ های آسیایی، مهم ترین و وسیع ترین بخش از موسیقی هر فرهنگی است. تسلط این جنبه تا آنجاست که در نمونه های دیگر موسیقی که عملکرد مذهبی و آیینی آشکار نداشتند نیز، اساطیر و مضامین مذهبی به عیان دیده می شود. در نوروزخوانی ها، لالایی ها، چاوشی ها، آوازهای کار، روایت های داستانی اوسانه ها (افسانه ها)، آوازهای عروسی، عزا، موسیقی درمانی و… می توان نمونه های زیادی را ذکر کرد که بیانگر مقصود فوق باشد.
ادامه مطلب > > > >