فرهنگ و تراژدی

رولان بارت

ترجمه رضا سیدحسینی

خلاصه ای از این مقاله را که از کارهای دوران جوانی رولان بارت (بیست و هفت سالگی او) و پیچیدگی فنی کارهای اخیرش را ندارد، در کنار مواد درسی “نقد ادبی” برای استفاده ی دانشجویان مرکز آموزش تئاتر فرهنگسرای نیاوران ترجمه کرده بودم. امّا چون مطلب با آن که چهل و پنج سال پیش (در سال ۱۹۴۲) نوشته شده است، برای خود من تازگی داشت بهتر آن دیدم که متن کامل آن چاپ شود تا دوستانِ بیشتری بخوانند.

رضا سید حسینی

از همه انواع ادبی، تراژدی نوعی است که بیشتر در عصر خود اثر می گذارد و تشخص و عمق بیشتری به آن می دهد. اعصار درخشان و بی چون و چرا اعصار تراژیک هستند: قرن پنجم پیش از میلاد آتن، قرن الیزابت و قرن هفدهم فرانسه. در خارج از این قرون، تراژدی – در اشکال جا افتاده اش – خاموش می شود. آیا در این دوران ها، در این کشورها چه پیش می آمد که تراژدی امکان پیدا می کرد و حتی آسان می شد؟ زیرا ظاهراً زمینه چنان مساعد می شد که نویسندگان تراژیک دسته دسته به دنیا می آمدند و همدیگر را ندا می دادند و تشویق می کردند. احساس می شود که این ارتباط بین وضع دوران و آفرینش تراژدی ها تصادفی نیست بلکه، در واقع این اعصار، اعصار “فرهنگ” بودند.

اما در اینجا لازم است که فرهنگ را نه به عنوان کوشش برای کسب علم بیشتر و نه حتی به عنوان حفظ غیرتمندانه ی میراث معنوی بلکه قبل از هر چیز به گفته ی نیچه “وحدت سبک هنری در همه ی تظاهرات حیاتی یک ملت” تلقی کنیم.

ادامه مطلب

  > > > >