تحلیل مبانی ملاصدرا در تفسیر وی از قصۀ حضرت آدم (ع)

محمدحسین مهدوی نژاد

محمدرضا خدایی

تفسیری که ملاصدرا از داستان آدم (ع) در قرآن کریم عرضه کرده، بر پیش فرض ها و مبانی فلسفی و معرفتی خاصی مبتنی است.

بررسی زبان قرآن و مبانی فلسفی و معرفتی ملاصدرا در تفسیر، با محوریت تفسیر قصۀ آدم، از اهداف این مقاله است.

از دیدگاه ملاصدرا، زبان قرآن در قصه آدم، زبان معرفت بخش، و قصه مشتمل بر ویژگی های به ظاهر متضاد است.

تفسیر باطنی با حفظ ظاهر، تمثیلی بودن در عین تاریخی نگری، از ویژگی های تفسیر وی است.

تفسیر فلسفی ملاصدرا، به لحاظ مبانی، قابل نقد و بررسی است.

بعضی از نقدهای وارده بر تفسیر قصۀ آدم عبارت اند از: آموزه انسان کبیر، که به صورت مشترک لفظی به کار رفته و به دو معناست: یکی نفی کلی که جزو عقول است، و دیگری به معنای نفس سماوی، و نیز مبتنی است بر طبیعیات حکمت مشاء در تبیین حرکت مستدیر افلاک. از لوازم تفسیر صدرایی، سجدۀ گروهی از فرشتگان بر حضرت آدم است که با عمومیت آیات سجدۂ فرشتگان هماهنگ نیست.

ادامه مطلب

شرح تصویر:

۱۶ British library Iranian Angels around Adam
Description: Angels paying homage to Adam watched by Iblis (Satan). A miniature painting from a sixteenth century manuscript of Majalis al-ushshaq (The Assemblies of the Lovers).
Title of Work: Majalis al-Ushshaq.
Author: Kamal al-Din Husayn Gazurgahi
Illustrator: –
Production: Shiraz, Iran, c.1560

> > > >