اقتدار نظریه در پژوهش های ادبی معاصر

(نگاهی آسیب شناختی به نسبتِ متن و نظریه در پژوهش های نظریه محور)

دکتر عیسی امن خانی

نسبت منطقی میان نظریه ی پژوهش و متن نکته ای است که پژوهشگران ایرانی کمتر به آن توجه کرده اند؛ زیرا در غالبِ پژوهش های نظریه محورِ منتشر شده، این نظریه است که بر متن سلطه دارد و در صورتِ مطابقت نداشتن، متن با جرح و تعدیل هایی با آن سازگار شده است.

به تعبیر دیگر، در این دسته از پژوهش ها نظریه در جایگاه اقتدار ایستاده است و متن به سکوت واداشته می شود.

در مقاله ی حاضر، پس از بررسی دسته ای از این پژوهش ها – که اساس آنها نظریه ی منطق مکالمه ی باختین بوده – با نگاهی آسیب شناختی از نسبتِ منطقی (و نه اقتدارگرایانه) میان نظریه و متن سخن گفته شده است. به باور نویسنده نسبت میان نظریه و متن زمانی منطقی (غیر اقتدارگرایانه) خواهد بود که نخست استقلال متن در مقابل نظریه حفظ شود و دیگر اینکه انتخاب متن صرفاً برای تأیید و تصدیق درستی نظریه نباشد؛ بلکه برعکس انتخاب متن باید به گونه ای باشد که با ابطال نظریه، امکان اصلاح و ارائه نظریه ای تازه تر که توان تبیین متون بیشتری را داشته باشد فراهم شود.

ادامه مطلب

منبع:

http://lcq.modares.ac.ir/browse.php?a_id=1585&slc_lang=fa&sid=29&printcase=1&hbnr=1&hmb=1 > > > >