اصطلاح مکتب تفکیک و معرفی این مکتب
دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی
اصطلاح مکتب تفکیک به معنایی که طرفداران این مکتب از آن سخن می گویند جدید و بی سابقه است. در میان مکتبهای فکری و در کتب ملل و نحل و فرقه های مذهبی اصطلاحی به عنوان «مکتب تفکیک» دیده نمی شود، ولی اگر از ویژگی های این جریان فکری و خصوصیات کسانی که آن را به وجود آورده اند صرف نظر کنیم، و تنها به مفاد و محتوای کلی و اصلی آن توجه نمائیم، خواهیم دید که نه تنها جدید و بی سابقه نیست، بلکه از قدیم ترین جریان های فکری در جهان اسلام شناخته می شود. زیرا آنچه در این جریان فکری به طور عام و کلی مطرح می شود، این است که بین حقایق دینی که از طریق وحی الهی نازل می شود، با آنچه محصول اندیشه ی بشری به شمار می آید، تفاوت و تفکیک قائل شویم و آنها را با یکدیگر مخلوط نسازیم.
البته این ادعا به طور عام و کلی اختصاص به یک گروه و جماعت مخصوص نداشته و کلیه ی اندیشمندان اسلامی، خود را با آن موافق و هماهنگ نشان می دهند. کمتر کسی را می شناسیم که با خلط و در هم آمیختن میان تعلیمات پیغمبران و علوم بشری، نظر مساعد و موافق داشته باشد. به این ترتیب تفکیک، به معنی جدا کردن میان وحی الهی و دانشهای بشری مورد انکار هیچ یک از اندیشمندان اسلامی نبوده و از قرون اولیه ی اسلام نیز مورد توجه قرار گرفته است. با این همه عنوان «مکتب تفکیک» با یک سلسله ویژگیها و خصوصیاتی که به طرز تفکر و نوع اندیشه ی طرفداران آن مربوط می گردد، بسیار جدید و کم سابقه است. چیزی حدود نیم قرن است که این جریان فکری در خراسان به منصه ی بروز و ظهور رسیده و به تدریج طرفداران بیشتری پیدا کرده است.
ادامه مطلب
> > > >