ابن رشد در میان پرده الهیات مسیحی
(تأثیرپذیری آکویناس از ابن رشد)
محمد حجتی
ابو الولید محمد بن احمد بن محمد بن رشد (به لاتین: Averroes) مشهور به حفید (نواده) در سال ۱۱۲۷ / ۵۲۰ در قرطبه از ایالات اسپانیا به دنیا آمد. وی به جز شرحهای خود بر آثار ارسطو کتابها و مقالات مستقلی را نیز به رشته تحریر در آورد که مجموع این آثار به بیش از هفتاد اثر می رسد. بعضی از این آثار به عربی و بقیه در مجموعه آثار ارسطو به زبان لاتینی موجود است. وی مدتی را به تدوین کتب و تدریس در دانشگاههای معتبر مشغول بود. ابن رشد سرانجام در سال ۵۹۵ تیر ۱۱۹۸م در سن ۷۲ سالگی وفات یافت و در قرطبه به خاک سپرده شد.
حدود ۲۳ سال پس از وفات ابن رشد در قرطبه، توماس آکویناس ( Thomas Aguinas) در سال ۱۲۲۱م در نزدیکی ناپل در قصر روکاسکا ( Roccasecca) متولد شد.
وی در سال ۱۲۶۶م (حدود بیست سالگی) واعظ دومینیکن شد. بعدها که کتابهای بسیار زیاد نوشت، به «حکیم فرشته صفت» لقب یافت و در دوره های بعدی به قدری دارای نفوذ گردید که کلیسای کاتولیک او را «حکیم همگان» خواند. بالاخره در سال ۱۳۲۳م پاپ ژان پل بیست و دوم ایشان را قدیس اعلام کرد
توماس از نوشته های ابن رشد بسیار استفاده کرده، چنان که دست کم ۵۰۳ مرتبه به صراحت از ابن رشد نام برده است. آکویناس دیدگاههای ابن رشد را از خلال تألیفات وی، مثل کتابهای تهافت التهافت یا منهاج الادله، یا از خلال نوشته های ریموند مارتان و موسی بن میمون که شاگرد ابن رشد بوده، به دست آورده است.
دیدگاههای قدیس توماس به حدی بر تفکر جهان مسیحیت تأثیر گذار بوده است که به گفته برخی از بزرگان مسیحی، معیار مسیحی بودن یک کلام، مطابقت آن کلام با گفته های آکویناس است. لذا می توان گفت بسیاری از آنچه در کلام مسیحیت وجود دارد، از آکویناس است و او نیز متأثر از فیلسوفی مسلمان به نام ابن رشد بوده است.
ادامه مطلب > > > >