بازنمایی گذار مدرنیته در ادبیات معاصر ایران
(مورد مطالعه: گزیدۀ آثار هدایت و فروغ)
امیر عظیمی
دکتر حسین ابوالحسن تنهایی
دکتر حسین آقاجانی مرساء
این مقاله به بازنمایی گذار مدرنیته در ادبیات معاصر ایران می پردازد. در این راستا، دو تن از چهره های شاخص ادبیات معاصر ایران، صادق هدایت و فروغ فرخزاد، انتخاب شدند تا با ردیابی مؤلفه های بازنمایی در گزیدۀ آثار و اندیشۀ آنان و تطبیق آن با جریان توسعۀ مدرنیته، وضعیت تفکر در ایران معاصر تبیین شود. پژوهش حاضر به روش مطالعۀ کتابخانه ای و تحلیل محتوایی و پارادایم متکی بر رویکرد جامعه شناسی تفسیری انجام گرفته است. پرسش اصلی این است که مبنای بازنمایی صادق هدایت و فروغ فرخزاد در گذار مدرنیتۀ ایران، متکی بر چه اسلوب و نگرشی است که بر شناخت، نوع نگاه و خلق آثار آن ها مؤثر افتاده است. در تجزیه و تحلیل آثار مهم آنان، این دستاورد حاصل شد که هردو آنها از نظر شیوۀ کار، نگرش کنش پژوهانه را در فرآیندی دیالکتیکی پیشۀ خود کرده اند، امّا برخی نگرش های ایستایی شناسانه که حاصل دیالکتیک ذهن و عین در بستر پرورشی ویژۀ آنان است، سبب تفاوت در نوع نگاه به انسان شده است. حصار سنتی ساختار جامعۀ مردمحور صادق هدایت نتوانسته است تمایز سنت و مذهب و عینیت زمان را در هم فراخوانی طبیعت گرایانه از یکدیگر منفک کند، امّا فروغ فرخزاد مرزهای سنتی جنسیتی را درمی نوردد و به افق های فراجنسیتی ره می سپارد.
> > > >