جاویدان خرد
نشریه انجمن فلسفه ایران
زیر نظر
سید حسین نصر
پاییز ۲۵۳۵ – ۱۳۹۶ هجری قمری
سال دوم – شماره دوم
… بنابراین همه ی ما هم عقیده هستیم که اگرچه در مسائل مربوط به کسب استقلال ملّی، حق تقدم و اولویت با سیاست است ولی اصالت و تقدم بالذات نه تنها از لحاظ سیاست بلکه از نظر اقتصادی نیز باید همیشه از آن فرهنگ باشد. حتی من به خود جرأت داده می گویم که استقلال فرهنگی به معنای “اراده برای فکر کردن و عمل کردن با خود و برای خود” شرط لازم و ضروری هرگونه استقلال و من جمله استقلال سیاسی است.
این امر چنان صادق است که نه تنها سیاستمداران، بلکه علمای اقتصاد نیز در بررسی مسائل اقتصادی برای یافتن راه حل های مؤثر “توجه به فرد” و ضرورت در نظر گرفتن جنبه های فرهنگی را مورد تأکید قرار می دهند. من از این میان به گزارشی که آقایان مهاجلو مسارویچ و ادوارد پستل، تحت عنوان ” استراتژی فردا” به کلوب روم، تسلیم کرده اند، اشاره می کنم.
در مقدمه ای که روبرت لاتس بر این سند تاریخی نوشته است، سخن خود را از “بحران رشد” که در زمان حاضر یک دگرگونی بنیادی در جهان و یا به عبارت دقیق تر در جامعه ی انسانی به وجود آورده است، آغاز می کند. در سرزمین هایی که به تعبیر تایارد دوشاردن “توده گرایی” و “اشتراک گرایی” حکمفرماست، مسائل اقتصادی، مانند مسائل دیگر، به طور روزافزونی، پیچیده تر شده است. این تقید و پیچیدگی در دو جهت مختلف گسترش یافته است. یکی از لحاظ جغرافیایی که در آن یک قاره به چند منطقه تقسیم می شود و دیگری از لحاظ اقتصاد عملی، که در آن مسأله واحد از دیدگاههای مختلف مورد توجه قرار می گیرد، تا بدانجا که هر گونه مطالعه و بررسی و در نتیجه حل مسائل باید جهانی باشد. ضرورت وجود مفهوم “الگو” که کمال اهمیت را دارد و به عبارت دیگر تصویر ساده شده ی وضع کنونی با متغیرهایی که بر یکدیگر تأثیر متقابل دارند، از همین جا ناشی می شود.
بر مبنای نظریه ی فوق بود که مسارویچ و پستل یک “الگوی چند سطحی از نظام جهانی” را که بر پایه اختلاف و چندگانگی، چون اختلاف منطقه ای و اختلاف “قشرها” استوار بود ارائه دادند. به این ترتیب هر مسأله ای، از یک سو، از نقطه نظر ویژگی های هر منطقه و از سوی دیگر، بر حسب هر “قشر” یا “طبقه” مورد پژوهش قرار می گیرد و این امر خود جوانب کلی مسأله قشرهای اقلیمی، صنعتی، جمعیتی، اقتصادی، جمعی و فردی را به خوبی آشکار می کند.
این حقیقت اکنون مسلم است که فرهنگ در همه جا و حتی در قشر اقلیمی تأثیر مستقیم دارد….
ادامه مطلب > > > >