متافیزیک درباره چیست؟
واسیلیس پولیتیس
ترجمه: دکتر محمدمهدی اردبیلی
مقدمه مترجم:
متافیزیک ارسطو یکی از مهم‌ترین آثار فلسفی تاریخ، و بی‌شک بزرگترین متن فلسفی دوران باستان است که برای قریب به ۲۰۰۰ سال تاثیرگذارترین متن فلسفی به شمار می‌رفت و پرارجاع‌ترین اثر فلسفی در حوزۀ فلسفه اروپایی و به‌ویژه اسلامی محسوب می‌شد. حتی پس از آن نیز این اثر شگفت، علی‌رغم حملات سنگین دوران رنسانس علیه شبحِ ارسطو، تا امروز همچنان به عنوان یکی از معدود آثار مهم و ارزشمند فلسفی به حیات خود ادامه می‌دهد. ارسطو در این اثر، خود را ادامه‌دهنده، و در عین حال، ناقدِ سنت فلسفی پراکندۀ پیش از خود معرفی می‌کند و فلسفۀ پیش از خود را کودک (یا جوان) می‌داند. وایتهد کل فلسفه را حاشیه‌ای بر افلاطون معرفی می‌کند، اما می‌توان این ادعا را کمی تدقیق کرد و کل تاریخ نگارش متن فلسفی را وامدار متافیزیک ارسطو دانست. حال پرسش این است که آیا می‌توان در متن بزرگی مانند متافیزیک که مشتمل است بر ۱۴ کتابِ پراکنده و حتی در چگونگی شکل‌گیری و نام‌گذاری آن اجماع نظری وجود ندارد و نه عنوانش و نه ترتیب فصولش نیز از سوی ارسطو تعیین نشده‌اند، به یک موضوع اصلی و محوری دست یافت؟
واسیلیس پولیتیس در تفسیرش از متافیزیک بر وجه هستی‌شناسانۀ این اثر تاکید می‌کند و ایدۀ اصلی و محوری این اثر را پرسش از «وجود» می‌داند. همان‌گونه که هایدگر در مقدمه هستی و زمان می‌نویسد، پرسش از وجود، هرچند به ظاهر پرسشی ساده و روشن است که در طول هزاران سال مورد توجه متفکران بوده، اما نه تنها به آن پاسخ داده نشده، بلکه گویی عملاً طرحِ آن و حتی مواجهه با آن دشوارتر نیز شده است. اصلا مگر “وجود” چیزی است که از چیستی‌اش بتوان سوال کرد؟ هر چیستی‌ای به ماهیت نظر دارد و موید کثرت است. پاسخ به چیستی یک چیز، نشان دادن تفاوتش با تمام چیزهای دیگر است. اما پرسش از “وجود” به قسمی وحدت نظر دارد. چیست آنچه در پس تمام موجودات و تفاوت‌ها و ماهیت‌ها مشترک است؟ به همین دلیل پرسش از وجود به پرسش از موجود بماهو موجود بدل می‌شود؛ یا به تعبیر دقیق‌تر پولیتیس: وجود داشتن یا بودنِ یک چیز چیست؟
متن زیر برگرفته از بخش نخست مقدمه کتاب شرح متافیزیک ارسطو، اثر واسیلاس پولیتیس است. او در این بخش می‌کوشد تا در مقام مدخلی برای ورود به بحث متافیزیک، نشان دهد که پرسش “وجود داشتن یک چیز چیست؟”، پرسش محوری، یا به بیان دقیق‌تر، پروبلماتیک اصلی این اثر است. البته روشن است که فهم تمام‌وکمال موضع تفسیری پولیتیس منوط به مطالعه کل کتاب است و بخش مقدماتی منتخب زیر، تنها دورنمایی کلی و اجمالی را به دست خواهد داد.
(منبع: فصلنامه لوگوس، بهار ۹۷)
منبع:
https://t.me/PhilosophicalHalt
> > > >