برخی رسانه‌های روسیه به بهانه حضور تیم ملی فوتبال کشورمان در جام جهانی، طرفداران فوتبال در ایران را به تصویر کشیده‌اند که غیر واقعی است. این رسانه‌ها مردم ایران را عبوس و خشمگین نشان داده‌اند.

روزنامه آفتاب یزد نوشت: «برای شناساندن خودش نشانه کم ندارد؛ هر جایش را که بگردید یک نشان منحصربه‌فرد که هویتش را می‌سازد خواهید یافت. عناصر سازنده‌ هویتش به قدری زیادند که مانند آن دیگرها نیازی به جعل سند و تحریف تاریخ ندارد. کم‌اند عرصه‌هایی که یکی از فرزندانش در آن نام‌آوری نکرده باشد؛ تاریخ پربارش پر است از نخستین‌ها. دارایی‌هایش تنها به اکتشافات، اختراعات و ابزارهای ساخت دست بشر محدود نمی‌شود؛ طبیعت، فرهنگ و سبک زندگی ویژه‌اش در هیچ جای دنیا یافت نمی‌شود. هر نقطه‌اش مردمی با زندگی ویژه‌ خودش را دارد. چند زبان و چند گروه جمعیتی را در دامان خود با صلح پرورش داده است؛ سال‌هاست که زندگی در ایران چند فرهنگی بر این رویه جاری است. افرادی که در ایران زندگی می‌کنند متعلق به چند گروه فرهنگی هستند. اگر قرار باشد تصویری از مردم ساکن ایران کشیده شود، باید همه‌ی این گروه‌های جمعیتی را مدنظر داشته باشد، تا بتواند تصویری واقعی باشد.

نویسندگان و سفرنامه‌نویسان غیر ایرانی به ویژه غربی متون قابل توجهی (از نظر تعداد) درباره‌ی ایران نوشته‌اند. با این که، کتاب‌های خاورشناسانه، نقش مهمی در شناساندن ایران به دنیای بیرون از آن داشتند اما تصویری که از ایران می‌دادند، تصویری کاملا منطبق بر واقعیت نبود. در واقع می‌توان گفت بخش‌هایی از اطلاعاتی که در این کتاب‌ها در رابطه با ایران درج شده است، واقعیت را بیان می‌کند. در حالی که کم نیستند صفحاتی در این کتاب‌ها که مغرضانه یا ناآگاهانه کمترین رنگ از واقعیت را دارند.

امروز اما با پیشرفت‌های اخیر، دیگر برای شناساندن و شناختن یک کشور صرفا نیاز به چاپ سفرنامه و کتاب توسط شرق‌شناسان نیست. رسانه‌های مختلف می‌توانند در عرض چند ساعت گزارش کاملی در این باره در سراسر جهان منتشر کنند. در چنین دنیایی انتظار می‌رود که اطلاعات کاملی دست کم در سطوح برجسته و نمایان درباره‌ی یک کشور وجود داشته باشد. اما چیزی که اخیرا در یکی از سایت‌های ورزشی روسیه منتشر شده است بر عکس این را نشان می‌دهد. به تازگی و به مناسبت جام‌جهانی در سایت https://m.sports.ru کاریکاتوری از تماشاچیان ۳۲ کشور حاضر در مسابقات منتشر شد. این تصویرها نمایشگر انسان‌های شاد و همچنین چند عنصر فرهنگی هر کشور است اما در مورد ایران چنین نبود. در تصویری که مشاهده می‌کنید، تماشاچیان ایرانی با لباس غیر ایرانی تصویر شده‌اند. مردانی با چهره‌های عبوس در این نقاشی خودنمایی می‌کنند. تنها چیزی که در نگاه اول توجه را جلب نمی‌کند، تصویر فرش‌هایی است که به عنوان نمادی از ایران کشیده شده است. طرح‌هایی که بیشتر شبیه موکت هستند تا فرش‌های خوش رنگ و طرح ایرانی. اما چه چیز باعث می‌شود که یک کارتونیست و یک رسانه چنین تصویری از کشوری معروف و تاریخ‌مند داشته باشند؟

دکتر سید جواد میری، جامعه‌شناس سیاسی و آشنا به روسیه در این باره به آفتاب یزد می‌گوید: «من چند سال‌ در چین زندگی کردم. آن زمان وقتی می‌گفتم ایرانی‌ام، چینی‌ها می‌پرسیدند یعنی عرب هستی؟ می‌گفتم نه عرب نیستم. می‌گفتند مگر مسلمان نیستی؟ می‌گفتم مسلمان غیر عرب هم داریم. این مسئله طبیعی است. شما هم ممکن است همه چشم بادامی‌ها را چینی یا ژاپنی بدانید، در حالی که فیلیپین، مغولستان، کره و بسیاری از کشورهای شرق آسیا چشم بادامی هستند. وقتی یک نفر از بیرون از جامعه‌ی مسلمانان نگاه می‌کند یک مختصات مشترک و یک جهان اسلام را که یک مجموعه فرهنگی واحد را تشکیل می‌دهد، می‌بیند. پس فکر می‌کند همه‌ی اعضای این مختصات فرهنگی عربند. اما در جهان اسلام چندین فرهنگ وجود دارد. همه‌ی بزرگان و فیلسوفان جهان اسلام، عرب نبودند؛ ایرانی‌ها، ترک‌ها و مردم‌ اندلس بخش بزرگی از مشاهیر اسلامی را تشکیل‌ می‌دهند. اما باید این نکته را در نظر داشت که کم کاری‌هایی نیز در حوزه‌ی فرهنگی صورت گرفته است. این کم‌کاری‌ها مخصوصا از طرف روس‌ها بیشتر بوده است. در ایران دامنه‌ی تبادلات با روسیه بیشتر از نوع نظامی و امنیتی و نهایتا اقتصادی است. اما در حوزه‌ی فرهنگی و آموزشی تبادل ما با روسیه کم است؛ مخصوصا از سمت روس‌ها. در دوران شوروی هم ایران‌شناسی آن‌گونه که شایسته باشد وجود نداشت؛ شناختی که وجود داشت بیشتر از نوع سیاسی بود. ایران‌شناسی آن دوره بیشتر به دوران باستان می‌پرداخت نه دوران حاضر. کسانی که در ۱۰۰-۱۵۰ سال اخیر رشد کردند شناخت کافی از ایران ندارند. اساسا شناخت روس‌ها نسبت به ما، درباره‌ی ایران کلاسیک و یا در حیطه‌ی مسائل امنیتی، نظامی و اقتصادی است.

منبع: کانال تلگرامی دکتر سید جواد میری (فرارو)