درباره ی دیالکتیک (۱)

گفتگو با بابک احمدی

ویژگی های دیالکتیک هگل چیست؟
– بسیارند کسانی که هگل را آغازگر برداشتی تازه و مدرن از دیالکتیک می شناسند و این را یکی از مهمترین دستاوردهای کار فلسفی او و حتی یکی از رهاوردهای مهم تاریخ فلسفه می دانند.
امّا ظاهراً خود هگل چنین اهمیتی برای بحث اش درباره ی دیالکتیک قائل نبود. هیچ جا در آثار یا نامه های او نخوانده ام که کشف یا آغاز بحث تازه از دیالکتیک را دستاورد مهمی در کار فلسفی خود معرفی کند.
در واقع، این یکی از ده ها نوآوری فلسفی او بود که در بخش نخست دانش نامه ی علوم فلسفی مطرح شده بود و چنین می نماید که اهمیت یا ویژگی خاصی دست کم از نظر خود او نداشت.
واژه ی یونانی Dialektik از لفظ Dialegesthia به معنای “گفت و گو” می آید. در مکالمه های افلاطون این لفظ در توضیح روش خاص سقراط در پیشبرد بحث به کار می رفت. سقراط از مخاطب خود می خواست تا حکمی اثباتی در تعریف یا توضیح مفهومی (به طور معمول مفهومی کلی) ارائه کند، سپس با طرح پرسش هایی درباره ی برآیندهای این نظر اثباتی مخاطب را به ورطه ی تناقض گویی می کشاند و با تأکید بر تناقض ها او را وادار می کرد تا با تعریف یا توضیح خود سقراط که به تدریج در همان پرسش های دقیق عنوان و مطرح می شدند هم رأی شود.

ادامه مطلب

منبع : کانال تلگرامی تحلیل گفتمان نشانه شناسی متن (https://t.me/irCDS) > > > >