نگاهی به روش “لا به لای سطور” دکتر سید جواد طباطبایی در باب اسلام
سید جواد میری
پرسش: معمولا متفکران از چه روشها و راه هایی برای بیان اندیشه های خود استفاده می کنند؟
میری: متفکران راه های متفاوتی برای بیان اندیشه خود دارند. نظرات و دیدگاه های برخی از اندیشمندان محصور و
محدود به کتابها و مقالاتشان است اما برخی دیگر، ممکن است به دلیل بستری که در آن می اندیشند و مخاطراتی که
به تبع همین بستر ممکن است برایشان مطرح باشد)البته این مخاطرات صرفا سیاسی نیستند بلکه اعم از موضوعات
مختلف هستند( دو پهلو و چند پهلو صحبت کنند و این یک مقوله مشخصی در طول تاریخ است که نمونه اش را در
چند پهلو سخن گفتن حافظ یا شاه نعمت الله ولی می توانیم مشاهده کنیم.
در ایران کنونی نیز به دلیل اینکه ممکن است حساسیتهای مختلفی درمورد موضوعات و مسائل گوناگون مطرح باشد
لذا متفکرین ممکن است دو راه را برگزینند یا اینکه از کشور مهاجرت کرده و مطالبشان را به نحوی که می پسندند
مطرح کنند و یا اینکه در ایران بمانند ولی بین سطور صحبت کنند. صحبت در قالب لا به لای سطور واجد منطقی
است که باید به دقت روش شناسی شود.
بنده در کتابی که درباره اندیشه اجتماعی مالکوم ایکس نوشته بودم به صورت موجز به منطق آن چیزهایی که بیان
نشده است) unsaid logic ( پرداخته ام. در این منطق ممکن است به ظاهر خیلی چیزها بیان نشود اما این عدم بیان به
معنای عدم وجودی مطلب نیست بلکه کشف وجود آن مطل ب مکتوم و نهان نیازمند منطق خاصی است که باید به
صورت مستقل بررسی شود.
صحبت در لا به لای سطور ممکن است در میان اندیشمندان مختلف در قالبهای گوناگونی بروز داشته باشد مثلا
گروهی از فیلم و سریال کمک می گیرند، گروهی دیگر از شعر استفاده می کنند، گروهی دیگر از نقاشی و… استفاده
می کنند و عده ای نیز نکات مکتوم و لا به لای سطور خویش را در مصاحبه هایشان بیان می کنند. در مدیوم و فرم
مصاحبه می توان از خلال پرسشهای مصاحبه کننده به برخی مفروضات اندیشمند پی برد…