ارزیابی تطبیقی جامعه شناسی معرفت کارل مانهایم و نظریه پارادایمی تامس کوهن
غلامحسین مقدم حیدری
مانهایم در کتاب ایدئولوژی و اتوپیا (۱۹۶۳) میکوشد مقومات جامعه شناسی معرفت را بیان کند. به باور او تمامی معارف، به جز معرفت علمی، دارای خاستگاه و بستر اجتماعی اند. تامس کوهن، فیلسوف علم امریکایی، در سال ۱۹۶۲ با انتشار کتاب معروف ساختار انقلاب های علمی، شیوه مشابهی را در بررسی معرفت علمی به کار می گیرد. او با ارائه نظریه پارادایمی خود چگونگی تأثیر عوامل جامعه شناختی در شکل۔ گیری و تحول معرفت علمی را نشان می دهد. از آنجا که هیچ شاهد تاریخی مبنی بر اقتباس کوهن از مانهایم وجود ندارد، تشابه میان شیوه های این دو از اهمیت بسزایی برخوردارند. توازی میان نظریه جامعه شناسی معرفت مانهایم و نظریه پارادایمی علم نشان می دهد که بنیان گذاران ایده اصلی جامعه شناسی معرفت و جامعه شناسی معرفت علمی شیوه یکسانی را برای نشان دادن تاثیر عوامل اجتماعی در شکل گیری معرفت معرفت علمی به کار گرفته اند. این مقاله می کوشد به ارزیابی تطبیقی مشابهت ها و اختلافات میان آرا، شیوه های به کار گرفته شده و پی آمدهای آنها میان این دو متفکر بپردازد.
ادامه مطلب > > > >